Wetenschapscommunicatie

Alle manieren waarop gecommuniceerd wordt over wetenschap.

Wetenschapscommunicatie is niet alleen het informeren en onderwijzen van een bepaald publiek, maar ook de dialoog tussen wetenschap en maatschappij. Wetenschapscommunicatie komt daarbij in vele soorten en maten, bijvoorbeeld een lezing, debat of citizen science.

Output

Het product en bereik van een publieksactiviteit.

Output geeft antwoord op de vraag: wat heb je gemaakt en hoeveel mensen heb je daarmee bereikt? Voorbeelden van producten zijn een boek, een podcast en een evenement. Het bereik van deze producten kun je vervolgens terugzien in verkoopcijfers, streams en bezoekersaantallen.

Outcome

Het effect van een publieksactiviteit op de deelnemers.

Outcome geeft antwoord op de vraag: is er iets bij deelnemers veranderd nadat ze deelgenomen hebben aan jouw publieksactiviteit? We letten daarbij op veranderingen in de kennis, opvattingen en/of het gedrag van het publiek. Een voorbeeld van een outcome is een beter begrip van het wetenschappelijke proces na het beluisteren van een wetenschapspodcast.

Impact

Het langetermijneffect van wetenschapscommunicatie op de samenleving.

Impact geeft antwoord op de vraag: is er iets veranderd in de maatschappij? Deze verandering wordt vaak pas zichtbaar op de lange termijn. Waar outcome zich richt op effecten in het doelpubliek, draait impact om effecten op de gehele samenleving. Een voorbeeld van impact is meer diversiteit en inclusiviteit in de wetenschap.

Impactmeting

Een manier om wetenschapscommunicatie te evalueren, zodat je in kaart kunt brengen wat je publieksactiviteit teweeg heeft gebracht.

Het meten van impact geeft je antwoord op de vraag: wie heb ik bereikt met mijn publieksactiviteit en wat is er veranderd onder deze groep? Het meten van impact gaat dus niet over impact in de originele zin (zie “impact” hierboven), maar over de kortetermijnimpact van één publieksactiviteit, die in kaart wordt gebracht door het meten van outputs en outcomes.

Publieksactiviteit

De manier waarop het doelpubliek wordt bereikt.

De publieksactiviteit (ook wel format genoemd) is de vorm waarin wetenschapscommunicatie gegoten wordt, bijvoorbeeld een lezing, boek, festival, serious game of theatervoorstelling.

Basisinstrument

Een set vragen waarmee je de impact van wetenschapscommunicatie kunt meten.

Deze set basisvragen bestaat uit vier onderdelen: demografische gegevens, wetenschapskapitaal, emotioneel geheugen en een effect-analyse. Je vindt het basisinstrument hier.

Demografische gegevens

De basisgegevens van je doelpubliek.

Demografische gegevens gaan bijvoorbeeld over leeftijd, woonplaats en opleidingsniveau. Het verzamelen van dit soort gegevens geeft je inzicht in het type bezoeker dat je activiteit heeft getrokken.

Wetenschapskapitaal

De mate waarin wetenschap betekenis heeft voor iemand.

Wetenschapskapitaal heeft betrekking op de kennis, houding, ervaringen en vaardigheden die iemand heeft wanneer het aankomt op de wetenschap. Wetenschapskapitaal bepaalt onder andere hoe vertrouwd mensen zich voelen met wetenschap en of ze wetenschap zien als een onderdeel van hun leven. Het meten van wetenschapskapitaal geeft zicht op wat voor type bezoeker een activiteit heeft getrokken: zijn er mensen bereikt die ver van wetenschap af staan, of juist niet?

Emotioneel geheugen

De mate waarin een activiteit als plezierig en intens wordt ervaren.

Emoties hebben een krachtig effect op geheugen: hoe plezieriger en intenser iemand iets beleefd, hoe beter dit wordt opgeslagen in het langetermijngeheugen. Het meten van emotioneel geheugen geeft daarmee inzicht in het mogelijke langetermijneffect van een publieksactiviteit.

Effect-analyse

Het onderzoeken van de kennis, houding en het gedrag van bezoekers.

Met het meten van effecten wordt nagegaan of een activiteit iets heeft bijgedragen aan de persoonlijke ontwikkeling van een bezoeker. Deze effecten zijn opgedeeld in kennis (hebben bezoekers iets geleerd?), houding (zijn bezoekers anders gaan kijken naar een bepaald onderwerp?) en gedrag (zijn bezoekers anders gaan handelen of hebben ze die intentie?).

Activering

De mate waarin iemand zich aangespoord voelt tot actie.

Activering is de voorloper van gedragsverandering en kan gezien worden als één van de doelen van een activiteit. Een geactiveerde bezoeker voelt zich geïnspireerd en heeft de intentie om meer met een bepaald onderwerp te gaan doen, bijvoorbeeld door het bezoeken van een soortgelijke activiteit.

Maatschappelijke waarde

De waarde van wetenschapscommunicatie voor de maatschappij.

Wetenschapscommunicatie heeft maatschappelijke waarde: het stelt mensen in staat om hun eigen mening te ontwikkelen, waardoor ze beter mee kunnen doen in de samenleving. Daarnaast is het voeren van een dialoog met de maatschappij belangrijk voor het verzamelen en gebruiken van publiekelijke kennis over problemen en oplossingen.

Responsdata

Data die verkregen wordt door bewuste bevraging, bijvoorbeeld via een vragenlijst of quiz.

Traceerdata

Data die verkregen wordt door het gedrag van mensen te observeren, bijvoorbeeld via het tellen van het aantal streams of ingeleverde kortingsbonnen.